İşitme Kaybı ve Yalnızlık Demansa Giden Yolu Nasıl Açıyor?

Son yıllarda yapılan kapsamlı bir Avrupa araştırması, yaşlı yetişkinlerde işitme kaybının özellikle yalnızlık hissi ile birleştiğinde bellek kaybını hızlandırdığını ortaya koymuştur. Bu bulgular, erken işitme sağlığı bakımı ve sosyal destek ihtiyacının önemini çarpıcı şekilde gözler önüne sermektedir.

Araştırmanın Temel Bulguları

• İşitme kaybı ve yalnızlık birlikte, demans için yüksek riskli bir yol oluşturuyor.

• Sosyal açıdan bağlantılı olmasına rağmen kendini yalnız hissedenler de dahil olmak üzere, üç ana sosyal profil tespit edildi:

• Sosyal olarak izole ve yalnız hissedenler

• Sosyal çevresi olan ama yine de yalnız hissedenler

• Sosyal olarak izole fakat kendini yalnız hissetmeyenler

• En belirgin bilişsel gerileme, sosyal olarak izole olmayan fakat yalnızlık duygusu yaşayan bireylerde gözlemlendi.

WHO ve Demans Riski
Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, 2050 yılında yaklaşık 2,5 milyar insanın işitme kaybı veya işitme bozukluğu ile karşılaşacağı öngörülmektedir. 60 yaş üstü bireylerin %25’inden fazlası, yaşamlarını zorlaştıran derecede işitme kaybı yaşamaktadır. Sadece sosyal zorluklara yol açmakla kalmayan bu durum, aynı zamanda ileri yaşlarda bilişsel gerileme riskini de belirgin şekilde artırmaktadır. Araştırmalar, işitme kaybı olan bireylerde bu riskin 2-3 kat daha fazla olabileceğini göstermektedir.

Çalışmanın Detayları ve Yöntemi

• Araştırma, Avrupa’nın 12 farklı ülkesindeki 33.000 yaşlıyı kapsayan, uzun dönemli SHARE araştırmasına (Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe) dayanmaktadır.

• Katılımcılar her iki yılda bir; günlük yaşam aktiviteleri, sosyal ilişkiler, algılar gibi birçok konuda sorgulanmakta ve ayrıca epizodik hafıza gibi bilişsel fonksiyonlara dair standart testlere tabi tutulmaktadır.

• Üç özel profil tanımlanmıştır:

1. Sosyal olarak izole ve yalnız hissedenler
2. Sosyal olarak izole olmayan fakat yalnız hissedenler
3. Sosyal izolasyon yaşayan ama yalnız hissetmeyenler

Bilişsel Gerileme ve İzolasyonun Kesiştiği Nokta

Araştırmacılar, farklı sosyal profillerin zaman içindeki bilişsel gerileme eğilimlerini işitme kaybı seviyeleriyle birlikte değerlendirmiştir. Sosyal izolasyondan ziyade yalnızlık hissi yaşayan bireylerin, işitme kaybı mevcutsa bilişsel gerilemede daha hızlı bir azalma yaşadığı bulunmuştur. Özellikle sosyal olarak entegre olan ancak kendini yalnız hisseden kişilerde, işitme engeli bilişsel zayıflamayı belirgin bir şekilde hızlandırmıştır.

Erken Müdahale: Önleyici Bir Araç Olarak İşitme Cihazları

• Erken ve etkili işitme bakımı, özellikle sosyal açıdan aktif fakat işitme kaybı yaşayan bireylerde demansın önlenmesinde anahtar rol oynayabilmektedir.

• Basit bir işitme cihazı kullanımı bile, sosyal hayata daha aktif katılımı teşvik ederek bilişsel sağlık üzerinde pozitif etki gösterebilir.

• Bireyin sosyal çevresi aktif olsa bile, yalnızlık hissini ortadan kaldırmak ve duyu engelini kaldırmak, bilişsel sağlığı korumanın önemli bir yöntemi olarak öne çıkıyor.

Araştırmada görev alan bilim insanları, yalnızlığın işitme kaybı ile birleşmesinin “patlayıcı bir karışım” olduğu görüşünde birleşiyor. Sosyal bütünleşmişlik mevcut olduğunda, sadece işitme engelini ortadan kaldırmak dahi demans riskini azaltabilir. Bu nedenle hem işitme sağlığına erken müdahale hem de kişinin kendini yalnız hissetmesini önlemeye odaklanan sosyal destek stratejileri önem kazanıyor.

Genel Değerlendirme ve Toplum Sağlığı İçin Çıkarımlar

• İşitme kaybı ve yalnızlık, yaşlı nüfusun hem duygusal hem de bilişsel sağlığını tehdit edecek şekilde bir araya gelmektedir.

• Toplumsal düzeyde işitme taramaları, işitme cihazı kullanımı ve sosyal destek programları bilişsel gerilemeyi önlemede kritik role sahiptir.

• Hem bireyler hem de sağlık sistemleri için, ileri yaşlarda yaşam kalitesini yükseltmenin ve demansı önlemenin yolu, kapsamlı işitme sağlığı bakımından ve yalnızlığı azaltacak sosyal politikaların yaygınlaştırılmasından geçmektedir.