Weber Testi Nedir? Tanım, Köken ve Klinik Amaç

Weber testi, kulak burun boğaz hekimliğinde titreşen diyapazon kullanılarak işitme fonksiyonunu değerlendiren ve tek taraflı işitme kaybını tespit eden temel bir tarama muayenesidir. Ernst Heinrich Weber (1795-1878) adındaki Alman hekim ve deneysel psikolojinin kurucularından birinin adını taşıyan bu test, yaklaşık iki asırdır klinik odyolojinin temel taşlarından biri olma özelliğini korumuştur.

 

Weber, Almanya'nın Wittenberg şehrinde akademik bir ailede doğmuş ve tüm kariyerini Leipzig Üniversitesi'nde geçirerek duyusal fizyoloji ve deneysel psikoloji alanlarında çığır açan katkılarda bulunmuştur. 1825 yılında kardeşi Wilhelm ile birlikte yayınladığı orijinal çalışması, ses iletiminin kemik ve hava yoluyla gerçekleşmesine dair ilk gözlemleri içermiş ve Weber testinin temellerini atmıştır.

 

Weber testinin birincil klinik amacı, tek taraflı işitme bozukluğu olan hastalarda iletim tipi ve sensörinöral işitme kaybını ayırt etmektir. Bu ayrım klinik karar verme açısından kritiktir, çünkü iletim tipi işitme kaybı (dış veya orta kulağı içeren) genellikle sensörinöral işitme kaybından (iç kulak veya işitme sinirini içeren) farklı tedavi yaklaşımları gerektirir.

Weber Testi Nasıl Uygulanır?

Weber testi, güvenilir ve tekrarlanabilir sonuçlar sağlayan standart bir protokol izler:

 

Gerekli Ekipman:

  • 512 Hz diyapazon (ton bozulması ve dokunsal titreşimin optimal dengesi için tercih edilen frekans)
  • Alternatif: 256 Hz diyapazon, ancak daha az optimal

 

Adım Adım İşlem:

  1. Hazırlık: Test ideal olarak sessiz bir ortamda yapılmalıdır. Hekim, anlayışı sağlamak için hastaya prosedürü açıklar.
  2. Diyapazon Aktivasyonu: Diyapazonu sapından tutun ve bir çatalın yaklaşık üçte birlik kısmını sert elastik bir yüzeye (hekimin dirseği veya dizkapağı gibi) vurun.
  3. Yerleştirme: Titreşen diyapazonun tabanını (ayak plakası) hastanın alnının orta hattına, alternatif olarak vertex (kafanın tepesi), glabella (kaşlar arası bölge) veya çeneye sıkıca yerleştirin. Yerleştirme her iki kulağa eşit mesafede olmalıdır.
  4. Hasta Yanıtı: Hastadan sesi nerede duyduğunu belirtmesini isteyin: "Sesi her iki kulağınızda eşit olarak mı, sağ kulağınızda daha yüksek mi, yoksa sol kulağınızda daha yüksek mi duyuyorsunuz?"
  5. Belgeleme: Sonuçları "Weber ortada" (normal), "Weber sağa lateralize" veya "Weber sola lateralize" olarak kaydedin.

Farklı İşitme Kaybı Türlerinde Weber Test Sonuçlarının Yorumlanması

Weber test sonuçlarının yorumlanması, işitme kaybının tipi ve lokalizasyonu hakkında kritik tanı bilgisi sağlar:

 

Normal İşitme veya Simetrik İşitme Kaybı:

  • Sonuç: Ses her iki kulakta eşit olarak veya merkezi olarak duyulur
  • Yorum: Normal işitmeyi veya aynı tip ve derecedeki bilateral simetrik işitme kaybını gösterir

 

Tek Taraflı İletim Tipi İşitme Kaybı:

  • Sonuç: Ses etkilenen kulağa lateralize olur
  • Mekanizma: İletim patolojisi, etkilenen kulakta ortam gürültüsünün azaldığı bir "maskeleme etkisi" yaratarak kemik iletimli sesin daha yüksek görünmesini sağlar. Mach'ın ses drenaj teorisine göre, bozuk orta kulak ses enerjisini düzgün şekilde drene edemez ve iç kulakta "tuzaklanmasına" neden olur
  • Klinik Önemi: Dış veya orta kulak patolojisini (kulak kiri tıkanıklığı, otitis media, kemikçik zinciri bozukluğu) düşündürür

 

Tek Taraflı Sensörinöral İşitme Kaybı:

  • Sonuç: Ses etkilenmeyen (daha iyi işiten) kulağa lateralize olur
  • Mekanizma: Etkilenen taraftaki hasarlı iç kulak veya işitme siniri kemik iletimli sesi etkili şekilde işleyemez
  • Klinik Önemi: İç kulak veya işitme siniri yolağında patoloji düşündürür

 

Bilateral Asimetrik İşitme Kaybı:

  • İletim tipi kayıplar: Ses daha büyük hava-kemik aralığı olan kulağa lateralize olur
  • Sensörinöral kayıplar: Ses daha iyi işiten kulağa lateralize olur

Rinne Testi ve Diğer Diyapazon Testleriyle Karşılaştırma

Weber testi tipik olarak işitme kaybının kapsamlı değerlendirmesini sağlamak için Rinne testi ile birlikte yapılır. Weber testi kulaklar arası lateralizasyonu değerlendirirken, Rinne testi aynı kulakta hava ve kemik iletimini karşılaştırır.

 

Temel Farklar:

Yön

Weber Testi

Rinne Testi

Amaç

Tek taraflı işitme kaybını tespit etmek

İşitme kaybının tipini belirlemek

Ölçüm

Kulaklar arası kemik iletimi karşılaştırması

Aynı kulakta hava vs kemik iletimi

Yerleştirme

Alın/vertex orta hattı

Mastoid sonra kulak kanalı yakınında

Normal Sonuç

Merkezi/her iki kulakta eşit

Hava iletimi > kemik iletimi


Birlikte kullanıldığında, bu testler güçlü tanı bilgisi sağlar. Örneğin, sağ kulağa lateralize olan Weber testi ile sağ kulakta negatif Rinne testi, sağ kulakta iletim tipi işitme kaybını doğrular.

Modern Odyolojide Bilimsel ve Klinik Önemi

Teknolojik ilerlemelere rağmen, Weber testi çağdaş tıp pratiğinde önemli klinik relevansını korumaktadır:

 

Klinik Doğruluk:
Son sistematik derlemeler, Weber testinin tek taraflı işitme kaybını tespit etmede %78-85 sensitivite ve %94-99 spesifite gösterdiğini ortaya koymaktadır. Test, özellikle ses lateralize olduğunda yüksek doğruluk gösterir ve formal odyometri ile uyum katsayıları 0.98'e ulaşır.

 

Modern Uygulamalar:

  1. Acil Tıp: Acil kortikosteroid tedavisi gerektiren ani sensörinöral işitme kaybının hızlı triajı için esastır
  2. Birinci Basamak Sağlık: Formal odyometri mevcut olmadığında değerli tarama aracı
  3. Telemedicine: Uygun talimatlarla uzaktan yapılabilir
  4. Dijital İnovasyon: Geleneksel diyapazonlar mevcut olmadığında titreşim uygulamaları kullanan akıllı telefon tabanlı Weber testleri umut verici doğruluk gösterir (sensitivite %76.9, spesifite %97.1)
  5. Odyometrik Weber Testi: Modern odyometreler kemik vibratörleri kullanarak çoklu frekanslarda Weber testi yapabilir ve geleneksel diyapazon yöntemlerine göre avantajlar sunar

 

Dikkat Edilecek Hususlar:

  • İşitme kaybı şiddetini ölçemez
  • Sonuçlar hasta işbirliği ve anlayışından etkilenebilir
  • Hafif işitme kayıplarında yanlış negatifler oluşabilir